Bibliotheek-organisatie

Al sinds de jaren tachtig houd ik me bezig met een ideale manier om mijn bibliotheek te organiseren. Ik ben begonnen door eerst eens wat te lezen over dit onderwerp; dat werd het boek Bibliotheek en documentatie van prof. Th.P. Loosjes, een Handboek ten dienste van de opleidingen (opleiding bibliotheekwetenschap wel te verstaan). Jong, ambitieus en een tikkeltje te wild zoals ik toen was, paste ik al het geleerde meteen in de praktijk toe: ik voorzag mijn boeken zelfs van buitengewoon ingewikkelde signaturen (een signatuur is een uniek nummer dat de plaats van een boek in een verzameling bepaalt). Ik plakte zelfs stickers op de ruggen! Door de jaren heen heb ik deze slechte gewoonte afgeleerd -- het was ook uiterst onpraktisch -- en heb ik het systeem overgenomen dat voor de boekhandels is ontwikkeld: de NUGI (= Nederlandse Uniforme Genre Indeling). Dit is een 3-cijferige code die boekhandels helpt om ingekochte boeken in de juiste kast te plaatsen. (Kijk in een ca. 5-20 jaar oud Nederlands boek en je vind die code afgedrukt op bladzijde 4.) Voorbeelden:

300 = Nederlandse literaire romans, verhalen en novellen
301 = vertaalde literaire romans, verhalen en novellen
...
470 = reisbeschrijvingen
471 = reis- en taalgidsen (ook culturele)
enzovoort.

Al mijn boeken in de database zijn voorzien van die code. De NUGI is op 1 april 2002 vervangen door de NUR (Nederlandstalige Uniforme Rubrieksindeling). De NUGI was veel te vaag en beperkt, met name als het gaat om nieuwe media.
Anyway, om een lang verhaal kort te maken: mijn bibliotheek is globaal ingedeeld volgens NUGI. Omdat mijn bibliotheek een aantal thema's bevat waarop ik flink verzamel, kan ik niet toe met gewoon '470 = reisbeschrijvingen'. Daarom organiseer ik dat onderwerp tevens op land/regio. De pakweg 450 boeken op dit gebied zijn in de nieuwe boekenkamer op deze wijze geordend. Maar van het ene gebied heb ik bijv. 5 boeken en van een ander wel 40. Om alles toch ordelijk en terugvindbaar (het kern-criterium) te organiseren heb ik plankruiters gemaakt. Geen van de in de handel beschikbare systemen vond ik mooi of handig -- ze zijn namelijk allemaal gericht op openbare- of schoolbibliotheken en dus uiterst vandaalbestendig en ook nog leesbaar op 10 meter afstand. Stickers op planken kan niet, want een boekenverzameling groeit en wijzigt. Daarom heb ik nu hardkartonnen steekkaarten gemaakt die ik op elke willekeurige plaats tussen 2 boeken kan plaatsen om een nieuw onderwerp aan te duiden.
Een beeld zegt meer dan duizend woorden:


De steekkaarten zijn gemaakt van 700 grams grijsbord (1,7 mm dik), met daarop een sticker geprint in de kleur (ongeveer) van de boekenkast. De afmetingen zijn 210 x 74 mm, met een uitsparing ter grootte van de hoogte van de boekenplank (18 mm.)

De kaart ziet er zo uit:



De kaart heeft dezelfde tekst aan 2 kanten; van de andere kant af gezien ziet het er zo uit, en hier kun je ook goed zien hoe deze oplossing voor een verzamel-probleem harmonieert met boeken, planken, en met mijn gevoel.


Want DIT (hieronder) willen we toch niet als boekengekken?