Een boek dat bijna niemand kan lezen

Ko e Evagelia a Mataoi.
Ko e tohi he matohiaga a Iesu Keriso, ko e tama a Tavita, ko e tama a Aperahamo.

Zo begint het boek dat ik begin september kocht op eBay en deze week ontving. Dit boek, waarvan de volledige titel luidt : Ko e Maveheaga Fou, he iki ha tautolu, ko Iesu Keriso; katoa mo e Tohi he Tau Salamo; kua liliu ke he vahagau Niue is niets meer of minder dan het Nieuwe Testament in de Niueaanse taal. De bovenstaande zin is de aanvang van het evangelie volgens Mattheüs:

Het evangelie naar Mattheüs

Geslachtsregister van Jezus Christus, de zoon van David, de zoon van Abraham.

Niue is een klein eiland midden in de Pacific: 260 vierkante kilometer, ruim anderhalf keer zo groot als Texel, maar met slechts 1400 inwoners (tien keer zo weinig als er Texelaars zijn). Het is er kaal en heet en het fascineerde Boudewijn Büch buitengewoon. Geen wonder: er zijn bijna geen boeken over. Hij is er zelf geweest, wat in 1993 twee fraaie uitzendingen opleverde in de serie De Wereld van Boudewijn Büch.

BB verzamelde volgens eigen zeggen alles van en over Niue (net als over heel veel andere eilanden). Ik bezit 6 boeken over Niue, wat behoorlijk veel is voor de gemiddelde eilandengek, waarvan één (The Decolonisation of Niue door Terry M. Chapman, Victoria University Press, Wellington, 1976) afkomstig is uit de bibliotheek van Boudewijn. Hij kocht dit boek op 22 april 1995 in Wellington, Nieuw-Zeeland.

Terug naar mijn aanschaf, hier ligt het op mijn bureau. In het echt ziet er beter uit dan op deze kale flitslicht foto. Het leer is nog behoorlijk goed en bovendien zijn de drie snedes verguld en ligt het boek nog strak in de band.

Wanneer je probeert deze Polynesische taal te lezen struikel je over de vele a, u, o klanken -- wat typisch is voor Tongaans en andere Polynesische talen. Ook met behulp van mijn woordenboek Tohi Vagahau Niue (Niue Language Dictionary : Niuean-English, with English-Niuean finderlist), uitgegeven door de regering van Niue in 1997) kom je niet ver.

Wat is nu de thrill van deze aanschaf?
1) het is een bijzonder boek op zich, een bijbel uit 1881 in de Niueaanse taal
2) het is uitermate zeldzaam: ik heb alle belangrijke bibliotheken getest, de Library of Congres, de British Library enzovoort maar nergens komt dit boek voor.
3) en ook tweedehands bij Addall/Antiqbook enz is dit boek onbekend.

Zo heerlijk is verzamelen dus: nergens is een andere eigenaar te vinden. Maar het zou me tegelijkertijd niet verbazen dat in verschillende Niueaanse huishoudens deze bijbel ergens op zolder ligt of gewoon op de eettafel.

"Jantje, wil je voorlezen uit de Bijbel?"

"Ja hoor: Ha kua matakutaku au, neke fina atu au, ti moua foka e mutoluau kua kehe mo e mena kua loto..."
(2 Korinthië 12, vers 20).