Het boekenweekgeschenk van 2010, Duel van Joost Zwagerman wordt in de pers alom reeds lovend besproken, het verschijnt aanstaande dinsdag.Maar.... het begint met het woord 'Godverdomme'. Daar heb ik moeite mee.
In de NRC van vrijdag 5 maart stond een interview met scheidend directeur Henk Kraima van de CPNB, de organisatie die verantwoordelijk is voor de uitgaven van de boekenweek. Hij is zich bewust van de problemen die de openingszin kan veroorzaken, maar hij trekt zich er niks van aan. Hij gaat toch lekker met pre-pensioen. Wat een arrogantie, wat een gelul! Het interview met hem kun je hier lezen. Ik raad het je aan, want arrogantie (zie ook de foto in de krant) is altijd vermakelijk.
Ik heb Duel nog niet gelezen aangezien het nog niet gepubliceerd is, maar ik ben van mening dat je bovengenoemd woord niet moet gebruiken als openingszin. Je stoot er ontzettend veel mensen mee voor het hoofd. Je begint een boek toch ook niet met 'Fuck Allah' of 'Fuck de Joden' of zoiets? (Als je dat wél zou doen dan weet je zeker dat je een probleem hebt -- of krijgt.)
Daarbij vind ik het een typisch Nederlands verschijnsel. Kijk maar naar een willekeurige nieuwe Nederlandse speelfilm of televisieserie en tel het aantal seconden af voordat dit woord voor het eerst uitgesproken wordt. Dat zal ergens in de eerste 3-5 minuten zijn. Stoer hè? Wij durven het gvd-woord te zeggen, in een film! Dat is realiteit namelijk!
Ik ben géén refo, ik sta voor open communicatie en ben tegen censuur. Maar ik vind wel dat elke schrijver (en verder iedereen die iets publiceert waar dan ook) moet bedenken dat sommige woorden heel kwetsend kunnen zijn voor anderen. En áls je daar dan geen boodschap aan hebt moet je weten dat het gebruik van dit woord ook onnodig is. Onze taal barst van de woorden waarmee je uitdrukking kunt geven aan allerlei ongenoegens. De samenstellingen met tering, klote, kanker en ga zo maar door zijn oneindig. Maar een écht goede schrijver hoeft natuurlijk geen toevlucht te nemen tot straattaal. Die weet zijn woorden om emoties op de lezer over te brengen wel op een ander manier te vinden!
Nochtans zou het beter zijn als we liever voor elkaar waren. We moeten samen verder, of we willen of niet. Dit moest mij van het hart.
7 opmerkingen:
Het lijkt me nu juist een typisch Nederlands verschijnsel te zijn/worden(?) zich aan dit soort zaken te ergeren. Het Ezelsproces ligt toch al weer even achter ons/jullie, dacht ik.
ik stoor mij er in het geheel niet aan en kwetsen? ach, dan kan je niets meer op schrijven, dat stadium zijn we toch wel gepasseerd nu..leve het vrije woord.
De gekwetste mens heeft dezelfde middelen tot zijn of haar beschikking en zo komen wij in gesprek..
@Occy en @anoniem (waarom anoniem, "anoniem", als jij voor het vrije woord bent?)
Wanneer je dit woord gebruikt als openingszin, of zoals in het geval van Dimitri Verhulst die zijn laatste boek in 2008 de titel meegaf: "Godverdomse dagen op een godverdomse bol" dan wéét je als schrijver dat je je moeilijkheden op de hals haalt. Afgezien daarvan: je verkoopt dan veel minder boeken, wat niet in je belang als schrijver is.
Ik ben het niet eens met het idee dat je altijd maar alles kunt zeggen. Het feit dat iedereen in blogs, op forums en in het openbare leven de grofste dingen publiceert, al dan niet anoniem of onder een schuilnaam, maakt juist dat de samenleving ontzettend aan het verrotten is, en steeds agressiever wordt.
Ach, zo'n schrijver haalt zich ongeveer even moeilijkheden op de hals als ik wanneer ik met een hamer op m'n duim sla.
In ieder geval viel hier in Vlaanderen niemand over de titel van het boekje van Verhulst, en in Nederland wel. En als een schrijver al niet meer mag vloeken, wie dan wel?
Je hebt nu eenmaal schrijvers die liever zelf in de belangstelling staan dan hun boeken. Die schrijven maar van alles op en komen dan in de krant of mogen op TV om zich verdedigen.
Ik heb overigens nog nooit een boek van Zwagerman uit kunnen lezen...
Misschien als je het boek gelezen hebt is de openingszin waarschijnlijk wel verklaarbaar?
Ik stoor me er overigens totaal niet aan.
Een auteur moet in principe elk woord dat onze taal rijd of arm is, kunnen en mogen gebruiken. De auteur moet namelijk zelf weten in welke omstandigheid hij in een volle tekst een gvd kan plaatsen, of wanneer één van de personnages zich grof moet uitdrukken.
Je kunt hier de auctoriële vrijheid en onaantastbaarheid niet aanvallen: dan moet je auteurs die boeken op de markt gegooid hebben zoals Casanova, of die andere voor die tijd zwaar erotische onderwerpen beschreven hebben, ook gaan terechtwijzen. Dat is in hun tijd ongetwijfeld gedaan, maar wie valt daar nu nog over? En was dat correct in de zin zoals hierboven beschreven? Of moeten boekenverbrandingen dan toch maar?
Veelvuldig vloeken in een gesprek is geen bewijs van opvoeding, een vloek gebruiken in een auctoriële tekst is het voorrecht van de auteur, en een recht dat net zo heilig is als het recht op de naamgeving van je eigen kind.
Maar zoals gezegd, een mening is er maar één tussen de vele, en zolang daar ook respect voor bestaat is het voor mij al lang in orde.
Een reactie posten