dinsdag 1 november 2005

Eén jaar na Theo van Gogh

Aan de vooravond van de eerste herdenking van de moord op Theo van Gogh ontkom ik er niet aan een stukje hierover te schrijven.
Voor de Amsterdamse kabel interviewde Theo jarenlang vele beroemdheden, zijn gesprekken werden vermaard en werden ook door de landelijke radio opgepikt en uitgezonden. In 1992 verscheen een boekje, getiteld Een prettig gesprek, waarin 19 interviews werden afgedrukt. Eén daarvan werd gevoerd met Boudewijn Büch -- Boudewijn en Theo waren dikke vrienden (de eerste letterlijk in wording, de tweede al lang) en ze waren bovendien allebei opgegroeid in Wassenaar. Het gaat te ver om de relatie tussen de heren hier uit te diepen; ik wou een paar dingen er uit lichten. In het voorwoord van Een Prettig Gesprek laat Theo van Gogh vele geinterviewden de revue passeren, maar over Boudewijn is hij erg kort: "Boudewijn Büch brak mijn hart". Dat is heel treffend, voor beiden. Zowel Van Gogh als Büch waren allebei buitengewone gevoelsmensen. Inclusief een gigantische gebruiksaanwijzing. Ik herken dat wel. Tegenwoordig noemen we dat HSP: High Sensitive Persons.

In de tijd dat ik zelf nog schrijver wou worden heb ik Van Gogh één keer gezien. Vanwege zijn uiterlijk en zijn grove teksten vond ik hem helemaal niks: te opgezet, te brutaal. Niks voor mij, een magere twijfelende melancholicus.
Ik zat in het roemruchte Springhavercafé in Utrecht (van de filmregisseur Jos Stelling) te drinken met vrienden (of alleen, dat kan ook) toen Theo zijn geweldige gestalte tussen de volle tafels heen probeerde te persen. Hij was te laat voor een afspraak, zou een lezing geven of zoiets, maar mij viel toen op hoe lief/echt/onbeholpen hij was. Op dat moment heb ik mijn antipathie ingeleverd en verruild voor bewondering.

Ik vraag me af welk boek er op Theo's nachtkastje heeft gelegen op deze datum een jaar geleden. Ik weet het niet. Maar misschien kwam hij helemaal niet tot lezen. In Een prettig gesprek in het voorwoord (pag. 8) bekent hij:
Vaak nam ik mij voor de avond voor opname niet te drinken, omdat een kater nog wel 'ns uh... concentratieverlies oplevert. Meestal dampte koning Alcohol nog enigszins na, want ik ben een chronische gelegenheidsdrinker die met een luttel promillage de volgende morgen zijn aangeboren verlegenheid overwint.
In de vroege morgen van 2 november 2004 fietste Theo naar zijn werk. Misschien nog met wat nadampend alcohol. Op de fiets, want hij was niet bang. En dan houdt het verhaal op. Een gek met een dolk en een mes. En waanzinnige ideeën. Uit mijn krantenarchief hier het volgende beeld, dat voor eeuwig in mijn geheugen gegrift zal blijven staan: de dolk in zijn buik, de reus geveld, de vrijheid gesmoord door moslimterreur.



Ik hou mijn hart vast voor de toekomst. Maar 2 november zal voor mij altijd verbonden blijven met de gedachten die Theo uitdroeg: eerlijkheid, oprechtheid, discussie en respect voor andersdenkenden. Respect met een grens; de grens die Theo niet meer kan navertellen....

4 opmerkingen:

Anoniem zei

Een hele mooie blog. Van een hele nare dag. X

Unknown zei

Bij mij is de antipathie gebleven... Ik hou morgen de gordijnen maar dicht denk ik.

Bibliofilos zei

Je stukje raakt me. Toen ik vorig jaar dit nieuws hoorde van het front in Nederland was ik opgelucht dat ik de stap had genomen om te emigreren. Dat was eigenlijk de reactie van al mijn Medelanders hier: 'zijn ze nu compleet de weg kwijtgeraakt in Nederland?'. Tot mijn schaamte was mijn eerste reactie ook een racistische, terwijl ik altijd trots was op mijn ruimdenkende instelling. Een paar jaar geleden vond ik het nog prachtig, kleurrijk, tolerant Nederland. Dat 1 mongool zo'n reactie bij mensen teweeg kan brengen, beangstigend. 1 man heeft het voor elkaar gekregen om de kloof immens groot te maken. Hij heeft waarschijnlijk alles bereikt wat hij wilde...

boekengek zei

@ bibliofilos: ja, en die ene man is nu ook nog een soort held of voorbeeld....
In Griekenland is de regering er in geslaagd om het complete netwerk van de terreurbeweging de zoveelste-september (ik weet de datum niet precies, was het 28?) op te rollen. Griekenland is al jaren terreur-vrij. Dat zou hier in NL toch ook moeten kunnen lukken?